تعیین ارزش غذایی شش گونه از گیاهان علوفه ای منطقه سیستان

این پژوهش به منظور تعیین ارزش غذایی، ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم شش گونه از گیاهان منطقه سیستان ]خارشتر (alhagi persarum)، بارهنگ برگ نیزه ای (plantago lanceolata)، اسفرزه (plantago psyllium)، درمنه (artemisia biennis wild)، پیچک صحرایی (convolvulus arvensis) و پیرگیاه شیرتیغی (sonchus oleraceus) ] انجام شد. پس از جمع آوری نمونه های گیاهی و آسیاب آن ها طبق روش های استاندارد، ترکیبات شیمیایی آن ها شامل ماده خشک (dm)، ماده آلی (om)، خاکسترخام (ash)، دیواره سلولی (ndf)، دیوراه سلولی بدون همی سلولز(adf)، چربی خام (ee)، پروتئین خام (cp) و کربوهیدرات های محلول (wsc) تعیین شدند. سپس برای اندازه گیری درصد تجزیه پذیری و قابلیت هضم ماده خشک گونه های گیاهی مورد مطالعه به ترتیب از روش فیستوله گذاری با استفاده از کیسه های نایلونی و آزمون تولید گاز بر روی سه رأس گوسفند نر اخته شده ن‍‍‍‍ژاد بلوچی استفاده گردید. نتایج نشان داد که پیچک صحرایی بیشترین میزان cp و کمترین میزان ndf و adf و اسفرزه کمترین میزان cp و بیشترین میزان ndf و adf را داشتند ( p <0/05). همچنین،گیاهان مورد مطالعه از لحاظ تجزیه پذیری در زمان های مختلف انکوباسیون تفاوت معنی داری ( p <0/05) را نشان دادند. بطوری که شیرتیغی بیشترین و اسفرزه کمترین درصد تجزیه پذیری را نشان دادند. نتایج حاصل از حجم گاز تولید شده (میلی گرم) توسط گیاهان مورد مطالعه در ساعات مختلف انکوباسیون نشان داد که شیر تیغی و اسفرزه به ترتیب بیشترین و کمترین حجم گاز تولید شده و قابلیت هضم را در تمام ساعات مختلف انکو باسیون داشته اند. در مجموع، با توجه به اطلاعات و نتایج به دست آمده از ترکیبات شیمیایی، تجزیه پذیری و قابلیت هضم گیاهان مورد مطالعه می توان نتیجه گرفت که تمام آن ها دارای ارزش غذایی مناسبی برای دام های منطقه سیستان (خصوصاَ گوسفند) می باشند، اما این گیاهان دارای ارزش غذایی یکسان برای دام نیستند و به ترتیب شیرتیغی، پیچک صحرایی، بارهنگ برگ نیزه ای، درمنه، خارشتر و اسفرزه بهترین ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم را دارند. در مجموع گیاهان مورد مطالعه دارای ارزش غذایی قابل قبولی از لحاظ ترکیبات شیمیایی، تجزیه پذیری و قابلیت هضم می باشند، لذا این گیاهان برای دام های منطقه سیستان دارای ارزش غذایی مناسبی هستند و می توان از آن ها به عنوان بخشی از احتیاجات علوفه ای در جیره دام ها استفاده نمود.